Những câu danh ngôn Hán Việt thấm nhuần triết lí nhân sinh

Tổng hợp những câu danh ngôn Hán Việt về cuốc sống và tình yêu.

Những câu danh ngôn Hán Việt, thành ngữ Hán Việt hay về cuộc sống và tình yêu

Sau đây là những câu nói hán việt hay về cuộc sống, những câu tiếng hán hay về tình yêu.

Dịch nghĩa câu hán việt Phần 1

Tri kỷ tri bỉ
Biết người biết ta.

Anh hùng nan quá mỹ nhân quan.
(Anh hùng khó qua được ải mỹ nhân).

An thân, thủ phận. An phận, thủ thường
(Không làm gì vượt quá khả năng của mình để giữ bình an).

Ác giả ác báo, thiện lai thiện báo.
( Ở ác gặp ác, ở hiền gặp lành ).

Cẩn ngôn vô tội , Cẩn tắc vô ưu
( Cẩn thận lời nói thì tránh được tội, cẩn trọng trong mọi việc thì không lo lắng sau này).

Cải tà quy chính
Bỏ tà theo chánh

Cảm tố (tác) cảm đương
Dám làm dám chịu

Danh bất hư truyền
Danh tiếng như nào lời đồn chẳng sai

Danh chính, ngôn thuận, sự tất thành.
(Việc chính đáng, lời nói xuôi tai, sự việc sẽ thành công)

Danh bất chính, ngôn bất thuận, sự bất thành.
(Việc sai trái, nói nghe bất hòa, việc sẽ không thành)

Dục tốc bất đạt
(Vội vàng quá sẽ làm hỏng việc)

Dưỡng hổ di họa
( Nuôi cọp sẽ mang hoạ. Vì không biết nó cắn chết lúc nào vì dù sao vẫn là loài thú tính ).

Dự bị hơn phòng bị, phòng bị hơn chuẩn bị. -> tiếng Hán Việt đâu có chữ “hơn”
(Giống “Đừng nước đến chân mới nhảy” trong tiếng Việt)

Đại nạn bất tử tựu hữu hậu phúc
Gặp Đại nạn mà không chết ắt sẽ có phúc lớn

Đạo bất đồng bất tương vi mưu
( Không cùng chí hướng, lý tưởng thì không thể hợp tác, bàn luận )

Đạo bất đồng bất tương di ngôn

Đồng đạo bất đồng lộ
( Cùng chí hướng nhưng không cùng chung đường )

Độc vạn quyển thư, hành vạn lý lộ
Đọc một quyển sách bằng đi vạn dặm đường

Câu Hán Việt hay về thầy cô

Học trò mang ơn những người thầy đều mong muốn bày tỏ tình cảm, lòng kính trọng của mình theo nhiều cách khác nhau.

Những câu Hán Việt dưới đây dùng để bày tỏ sự biết ơn và lòng tôn kính với thầy cô, có thể dùng để bày tỏ trong những dịp quan trọng, dùng làm lời chúc 20/11 ngắn gọn ý nghĩa. Bên cạnh lời chúc 20/11 bạn có thể tham khảo thêm  quà tặng 20/11 cho thầy cô

Nhất tự vi sư, bán tự vi sư

Ân truyền thụ minh tâm khắc trí
Nghĩa sinh thành tạc dạ lưu tâm

Ân sư vĩnh ký

Ngọc bất trắc bất thành khí
Nhân bất học bất tri lý

Phổ biến văn chương muôn thuở ghi tâm ân giáo hóa

Thành ngữ hán việt và giải nghĩa Phần 2

Kinh nhất sự trường nhất trí
Đi 1 ngày đàng học 1 sàng khôn

Địa ngục vô môn, hữu khách tầm
(Địa ngục không cửa nhưng lại có người tìm đến. Điều xấu xa, tội lỗi thì mọi người lại thích làm)

Điểu vị thực Vong, Nhân vị lợi Vong
(Loài chim vì ăn mà chết, người vì lợi mà lao đầu vào chỗ chết)

Từ nương bán lão
Già rồi còn đa tình

Hận ngư đóa châm
Giận cá chém thớt

Hổ độc bất cật tử
Hổ dữ không ăn thịt con

Hữu xạ tự nhiên hương.
(Người có tài tự khắc được người khác biết đến)

Hữu danh vô thực
(Giống tục ngữ “có tiếng mà không có miếng” trong tiếng Việt. Có danh nghĩa mà thực chất chẳng có gì.

Thành ngữ hán việt hay

Hoạn lộ, Họa lộ .
(Đường công danh lại chính là đường tai hoạ)

Hữu tài vô phận -> Học tài thi phận?
(có tài mà không làm được gì lớn)

Thiêu phì giản sấu
Kén cá chọn canh

Thù lưỡng tất xưng
Kẻ tám lạng , người nửa cân

Vô phong bất khởi lãng
Không có lửa làm sao có khói.

Bất thính lão nhân ngôn/ cật khuy tại diện tiền
Không nghe người lớn thì sẽ gặp bất lợi

Mãnh hổ nan địch quần hồ
(Hổ dữ cũng không thể đánh thắng một thế lực cáo già) -> Hổ mạnh khó địch lại bầy chồn

Mỹ nhân tự cổ như danh tướng -> Bất hứa nhân gian kiến bạch đầu
(Tự ngàn xưa, người đẹp ví như tướng tài)

Nhân bất học bất tri lý
(Người không học, không suy xét được phải trái)

Ngọc bất trác, bất thành khí
(Ngọc không mài giũa, không sáng đẹp)

Các câu thành ngữ hán việt Phần 3

Ngọc khiết băng thanh.
(dùng để tả sự trong trắng, tinh khiết của người con gái)

Nhất nghệ tinh, Nhất thân vinh
(Giỏi một nghề thì ấm thân. Câu này rất đúng trong quá khứ nhưng chỉ đúng một phần trong ngày nay)

Nhân sinh vô thập toàn
( Sinh ra là con người không có ai là hoàn mỹ )

Ngôn sở bất tri, Tri sở bất ngôn .
( Người nói ra thì không biết, Người biết thì không nói ra.)

Nhàn cư vi bất thiện.
(Ở không lười biếng sẽ sinh ra tật xấu)

Oan oan tương báo, Dỉ hận miên miên. ( Dĩ hận miên miên bất tuyệt kỳ ) -> Thử hận miên miên vô tuyệt kỳ (câu này phát xuất từ bài Trường hận ca của Bạch Cư Dị)

Nỗi oán thù không dứt, hận thù sẽ đời đời. (Nỗi hận triền miên không bao giờ hết)

Pháp bất vị thân, Nghĩa bất dung tình.
( Có nghĩa là người nắm luật pháp không nên vì nể người thân mà nhẹ tay. Còn “nghĩa bất dung tình” chính nghĩa cũng không nể vì tình nghĩa.

Những câu hán việt hay

Phúc bất trùng lai, họa vô đơn chí.
( May mắn có thể không lặp lại nhưng điều xui xẻo thì hay đến liên tiếp trong một khoảng thời gian nhất định nào đó)

Phú quý sinh lễ nghĩa, bần cùng sinh đạo tặc.
(Giàu có thì dễ sinh ra nghi thức, lễ nghĩa. Nghèo khổ thì dễ sinh ra kẻ xấu tính, ăn cắp, ăn trộm…Điều này đúng với mọi thời đại)

Phục hổ, tàng Long
( Con hổ đang nằm, và con rồng đang ẩn cư. Để chỉ người có tài đang núp dưới danh phận nào đó)

Thiên lí tống nga mao / lễ khinh tình ý trọng
Quà ít lòng nhiều (Của ít lòng nhiều)

Quốc hữu quốc pháp, Gia hữu gia quy.
Nước có luật nước, gia đình có luật lệ của gia đình.

Sinh tử hữu mệnh, phú quý tại thiên
(Sống chết là tại số kiếp, giàu có do trời sắp đặt)

Tận nhân lực, tri thiên mệnh
(Làm hết sức của mình mới hiểu được ý trời)

Tống cựu, nghinh tân
(Dẹp bỏ cái cũ, chào đón cái mới. Câu này hay được dùng trong những dịp cuối năm)

Các câu thành ngữ hán việt Phần 4

Tha hương ngộ cố tri
(Xa quê hương, gặp lại người đồng hương)

Tha phương cầu thực.
(Cầu thực để chỉ mong muốn được ăn no. Ngày xưa người ta làm chỉ mong được ăn cho no, mặc cho ấm thôi. Ngày nay câu này có ý nghiã rộng hơn, đi làm ăn xa để mong khá hơn)

Thất bại thị thành công chi mẫu.
Thất bại là mẹ của thành công

Tham sanh huý (uý) tử
(Ham sống sợ chết.

Thắng bất kiêu， bại bất nỗi
Thắng không kiêu, bại không nản

Thi ân bất cầu báo.
(giúp không cần báo đáp)

Danh ngôn hán việt

Thiên bất dung gian
(Trời không tha cho kẻ gian tà, xấu xa)

Thiên ngoại hữu thiên, Nhân ngoại hữu nhân
(Bên ngoài bầu trời có bầu trời khác, người tài có người tài hơn. Tương đương với câu tục ngữ “vỏ quít dầy có móng tay nhọn” hoặc “cao nhân đắc hữu cao nhân trị” )

Thiên lý tuần hoàn
(Lẽ trời xoay chuyển. Không có gì tồn tại mãi )

Thiên thai lạc lối, Thiên thu lạc đường.
(Ý chỉ ra rằng ham hưởng thị, ham vật chất, khi làm những điều sai trái thì sẽ không thể hoàn lương ngay. Thật vậy, vật chất làm cho con người lu mờ ý chí, khi đã có lại muốn có thêm, khi đã sai càng sai thêm..)

Thiên la địa võng
(Lưới trời lồng lộng. Chỉ việc làm ác sẽ có ngày gặp hậu quả. Không bị người phạt thì cũng bị trời phạt)

Thọ ân mạc khả vong
(Nhận ơn thì không bao giờ quên)

Thành ngữ hán việt và giải nghĩa Phần 5

Thời thế tạo anh hùng
(Những thay đổi khách quan trong hoàn cảnh như loạn lạc chẳng hạn sẽ sinh ra người tài để dẹp loạn. Câu này trái nghĩa với câu “anh hùng tạo thời thế” có nghĩa là có một người nào có một ý nghĩ hay, một hành động hay đứng ra thuyết phục được đám đông rồi từ đó thay đổi hoàn cảnh, lịch sử…)

Thuận thiên hành đạo
(Hành động theo ý trời là Thụ động. Khác với câu “thế thiên hành đạo”là chủ động ra tay !)

Tiểu phú do cần, triệu phú do thiên -> Đại phú do thiên, tiểu phú do cần
(Giàu nhỏ do tích tụ cần kiệm, giàu to do trời ban)

Tiểu Nhân đắc chí, Quân Tử gặp phiền
(Kẻ xấu lên mặt, người tốt cảm thấy khó chịu)

Tiên hạ thủ di (vi) cường -> viết “di” vô nghĩa
(Ra tay trước sẽ dành ưu thế. Chỉ đúng trong vài trường hợp. Thường thì dùng “tuỳ cơ ứng biến” là hay nhất. Đôi khi lùi lại ba bước để xem đối thủ ra chiêu gì rồi mình mới tiếp chiêu. Kẻ khôn thường sẽ không ra chiêu trước mà chờ đối phương ra chiêu để đánh giá thực hư rồi mới hành động)

Tích cốc phòng cơ, tích tơ phòng hàn -> Tích cốc phòng cơ tích y phòng hàn
(Để dành đồ ăn cho những lúc đói kém cơ cực, để dành áo ấm cho những lúc đói rét)

Tài thoát liễu diêm vương /hựu tràng trứ tiểu quỷ
Tránh vỏ dưa gặp vỏ dừa

Niên ấu vô tri
Trẻ người non dạ

Dịch nghĩa câu hán việt Phần 6

Tứ hải giai huynh đệ
Bốn bể đều là anh em. Cả loài người đều là anh em.

Tửu phùng tri kỷ, thiên bôi thiểu. Thoại bất đầu cơ, bán cú đa.
( Uống rượu chung với tri kỷ, hoặc là người hiểu mình thì uống cả ngàn ly cũng chả say. Nói với người không hiểu mình thì có nói nhiều họ cũng không hiểu dù chỉ nữa câu.)

Tửu nhập sầu trường, sầu càng sầu
(Uống rượu để giải toả nỗi buồn dai dẳng thì buồn càng buồn hơn)

Uy vũ bất năng khuất
(Bạo lực không khuất phục được lòng người)

Tửu nhập ngôn xuất
Rượu vào lời ra

Vạn sự khởi đầu nan
(Việc gì bắt đầu bao giờ cũng có nhiều khó khăn, gian nan)

Vô can kỷ sự, bất khả đương đầu
(Việc không liên quan đến mình thì khó mà chống đỡ)

Cẩu khẩu nan sinh xuất tượng ngà
(Miệng chó không thể mọc ngà voi!)

Oan oan tương báo . Dỉ hận miên miên
(Oán thù không dứt . Để hận kiếp kiếp)

Sự tuy tiểu, bất tác , bất thành
(Việc tuy nhỏ, không làm, không xong)

Những cụm từ hán việt hay và ý nghĩa Phần 7

Ngọc bất trác, bất thành khí
(Ngọc không mài giũa, không sáng đẹp)

Nhân bất học bất tri lý
(Người không học, không suy luận được phải trái)

Câu nói hán việt về tình yêu

Đa tình tự cổ nan di hận
(Từ xưa đa tình chỉ để lại mối hận)

Dĩ hận miên miên bất tuyệt kỳ
(Nỗi hận triền miên không bao giờ hết)

Mỹ nhân tự cổ như danh tướng
(Tự ngàn xưa, người đẹp ví như tướng tài)

Thiên duyên tiền định
(Tình duyên là do trời định)

Oan gia gia trả , Oan tình tình vương.
(Nỗi oan trong gia đình thì gia đình giải quyết, Nỗi oan trong tình trường thì khó giải quyết, hệ luỵ còn vương vấn mãi.)

Những câu tiếng hán hay về tình yêu

Nhi nữ tình trường , Anh hùng khí đoản
(Câu này mà dịch theo nghĩa đen, thì rất tục. Nhưng nó có một cái nghĩa bóng lợi hại hơn nhiều “Vướng vào vòng tục luỵ trai gái thì người anh hùng sẽ không còn chí khí nữa”.

Hữu phận vô duyên -> hữu duyên vô phận?
(Dành cho đôi lứa có duyên gặp nhau, nảy sinh tình yêu mà không đi đến thành hôn
tương đương với câu “có duyên không phận”)

Hoa rơi hữu ý, nước chảy vô tình -> Lạc hoa hữu ý, lưu thuỷ vô tình
(Cố tình làm gì đó, nhưng đối phương lại chẳng bận tâm.)

Đa tình tự cổ nan di hận -> Đa tình tự cổ không dư hận
(Đa tình từ xưa chỉ để lại mối hận)

Bất hứa nhân gian kiến bạch đầu
(Chưa bao giờ để ai thấy người đẹp bạc đầu. Ý nói người đẹp thường chết trẻ như là tướng tài)

Kiến nghĩa (ngãi ) bất vi vô dõng giả
Lâm nguy bất cứu mạc (phi ) anh hùng
(Thấy việc nghĩa trước mắt mà không làm không phải là người nghĩa dũng ,thấy chuyện nguy nan không cứu giải không đáng mặt anh hùng-Wikiquote dịch)

Họa hổ, họa bì, nan họa cốt
( chỉ vẽ được bề ngoài hổ chứ không vẽ nên được tính cách oai phong của nó)

Tri nhân, tri diện, bất tri tâm
(Nhìn-xét đoán người, chỉ thấy được bề ngoài chứ không thấy được tâm tính.

Danh chính, ngôn thuận, sự tất thành.
(Việc đúng, nói nghe xuôi tai, việc sẽ trôi chảy)

Danh bất chính, ngôn bất thuận, sự bất thành.
(Việc không đúng, nói nghe không lọt lỗ tai, việc sẽ không tới đâu)

Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ
(Có duyên gặp mặt thì ngàn dặm cũng sẽ gặp lại)

Vô duyên đối diện bất tương phùng
(Không duyên thấy mặt cũng bằng không)

Những cụm từ hán việt hay và ý nghĩa Phần 8

Thiên đường hữu lộ, vô nhân vấn
(Thiên đường có lối vào, nhưng không ai tợi Ý nói chính nghĩa, điều đẹp đẽ, thiên hạ không màng)

Địa ngục vô môn, hữu khách tầm
(Địa ngục không cửa nhưng lại có người tìm đến. Điều xấu xa, tội lỗi thì mọi người lại thích làm)

Sinh tử hữu mệnh, phú quý tại thiên
(Sống chết là tại số kiếp, giàu có do trời xếp đặt)

Vô can kỷ sự, bất khả đương đầu
(Việc không liên quan đến mình thì khó mà chống đỡ)

Bần cư tại thị vô nhân vấn
(Nghèo sống nơi đô thị cũng không ai tìm tới)

Phú tại sơn lâm hữu khách tầm
(Giàu có mà sống nơi rừng núi cũng có người tìm tới)

Những câu hán việt hay

Vị qui tam xích thổ, nan bảo bách niên thân
(Chưa về với 3 tấc đất, không thể nói là sống trăm năm. Ngụ ý là không ai biết được ngày mai ra sao)

Ký qui tam xích thổ, nan bảo bách niên phần
(Ngay cả khi chôn dưới 3 tấc đất thì cũng không chắc là mộ sẽ tồn tại được trăm năm. Ngụ ý không có cái gì tồn tại vĩnh cửu được trên dương thế)

Nhất tự vi sư, bán tự vi sư
(một chữ cũng là thầy, nữa chữ cũng là thầy)

Oan oan tương báo. Dĩ hận miên miên
Oán thù không dứt. Để hận đời đời

-Sự tuy tiểu, bất tác, bất thành
Tử tuy hiền, bất giáo, bất minh.

Ngọc không mài, không đẹp
Người không học, không thành

Danh chính, ngôn thuận, sự tất thành.
Danh bất chính, ngôn bất thuận, sự bất thành.

Đa tình tự cổ nan di hận
Dĩ hận miên miên bất tuyệt kỳ

Mỹ nhân tự cổ như danh tướng
Bất hứa nhân gian kiến bạch đầu
Người đẹp từ xưa như tướng giỏi.
Không hứa với nhân gian thấy bạc đầu.

Kiến nghĩa bất vi vô dũng dã
Gặp việc nghĩa không làm là không có dũng
.
Họa hổ, họa bì, nan họa cốt
Tri nhân, tri diện, bất tri tâm
Vẽ cọp, vẽ da, khó vẽ xương.
Biết người, biết mặt, không biết lòng

Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ
Vô duyên đối diện bất tương phùng
(Có duyên ngàn dặm cũng đến tìm
Không duyên gặp mặt chẳng quen nhau

Trên đây là những câu danh ngôn Hán Việt và thành ngữ về tình yêu và cuộc sống. Hy vọng sẽ để lại suy ngẫm sâu sắc trong độc giả.

những cụm từ hán việt hay và ý nghĩa
câu nói hán việt hay
câu nói hán việt về tình yêu
danh ngôn hán việt

dịch nghĩa câu hán việt
thành ngữ hán việt
những câu hán việt hay

Xem thêm: Muôn kiếp nhân sinh