Pannie Ở các nước phương Tây, có một thuật ngữ để mô tả hành vi trong những năm gần đây – FOMO (Fear of Missing Out), có nghĩa là “sợ bị bỏ lỡ”, được thêm vào từ điển Oxford vào năm 2013. Nó đề cập đến nỗi sợ hãi khi bỏ lỡ những thứ (chẳng hạn như các sự kiện và tin đồn) trên phương tiện truyền thông xã hội, có thể gây ra lo lắng và đau khổ.
Nhà nghiên cứu FOMO ban đầu và giáo sư Đại học Oxford Andy Przybylski tin rằng FOMO không phải là một hiện tượng mới, nhưng mạng xã hội giúp chúng ta nhận thức cuộc sống của người khác dễ dàng hơn – không chỉ tức thì mà chúng ta sẽ thấy nó trên các nền tảng xã hội khác nhau. Một số mọi người liên tục đăng các bài viết liên tục, điều này khó có thể bị bỏ qua. Chính vì vậy, hiện tượng FOMO ngày càng trở nên nổi cộm. Nó dần dần trở thành căn bệnh quái ác của con người hiện đại.
FOMO là gì?
Trong tâm lý học, hiện tượng này được gọi là “sợ bỏ lỡ” và được phát hiện lần đầu tiên bởi Tiến sĩ Dan Herman vào năm 1996. Ông đã tiến hành nghiên cứu về nó và xuất bản bài báo học thuật đầu tiên về chủ đề này trên “Tạp chí Quản lý Thương hiệu” vào năm 2000.
Học giả Patrick J. McGinnis đã xuất bản một chuyên mục trên tạp chí The Harbus của Trường Kinh doanh Harvard vào năm 2004, và lần đầu tiên đề xuất thuật ngữ FOMO.
Định nghĩa về FOMO trên Wikipedia
FOMO còn được gọi là rối loạn hoảng sợ cộng đồng, v.v … Nó đề cập đến một loại lo lắng dai dẳng do phải gánh chịu những thành quả và mất mát. Những người mắc bệnh này sẽ luôn cảm thấy những gì người khác đã trải qua khi họ vắng mặt.
Yếu tố quan trọng nhất trong FOMO là từ “sợ hãi”. Nó sẽ cho phép chúng ta làm những điều chúng ta không muốn làm. Nó giống như một cuộc đối đầu giữa logic và cảm xúc: khi một sự lựa chọn thuyết phục được đưa ra cho chúng ta, nếu chúng ta nói “không”, chúng ta sẽ cảm thấy như một người ngoài cuộc. Chúng ta thậm chí có thể lo lắng rằng nếu chúng ta nói “không”, chúng ta sẽ bỏ lỡ cơ hội hiếm có của đời người.
Đồng thời, nó cũng được định nghĩa là nỗi sợ hãi của sự hối tiếc. Nỗi sợ hãi này khiến bạn không thể không lo lắng về việc bỏ lỡ các mối quan hệ xã hội, có được những trải nghiệm mới lạ, cơ hội đầu tư hoặc những điều tốt đẹp khác.
Nói cách khác, khi bạn tưởng tượng rằng điều gì đó có thể không phải là trạng thái hiện tại (nó sẽ tốt hơn nhiều so với hiện tại), sự lo lắng này sẽ tiếp tục ập đến, khiến bạn cảm thấy rằng một quyết định nào đó của bạn là sai lầm.
Nó khiến bạn cảm thấy rằng quyết định sắp xếp thời gian của mình luôn là sai lầm. Về gốc rễ, nỗi sợ FOMO bỏ lỡ thực sự là một nỗi sợ hãi cổ xưa, được kích hoạt bởi hình thức truyền thông mới nhất: mạng xã hội.
Biểu hiện của hội chứng FOMO
Nhiều người trong chúng ta ngày nay không thể tách rời mạng xã hội. Một hoặc hai ngày không vào mạng, chúng ta sẽ cảm thấy như thể chúng ta đã bị cô lập với thế giới trong một thời gian dài. Liệu bạn có gặp phải trường hợp như vậy không? Khi ở nhà hoặc tại nơi làm việc, bạn sẽ thường muốn mở các nhóm Facebook, Messenger, hoặc Zalo để xem những điều mới mẻ xảy ra. Mục đích của bạn không phải là để hiểu một cái gì đó, bạn chỉ sợ thiếu một cái gì đó.
Nếu bạn cũng gặp những trường hợp này hoặc những tình huống tương tự, thì bạn cũng có sự kiểm soát xã hội (FOMO). Trong bài viết này, chúng ta hãy nói về: Loại tâm lý nào đằng sau FOMO, và nó tốt hay xấu cho cuộc sống của chúng ta?
Chúng ta sợ bỏ lỡ điều gì?
Ngay cả khi bạn bận rộn đến khuya, buồn ngủ, bạn sẽ vô thức mở Facebook và Zalo để xem có sự kiện mới nào mà bạn không thấy hôm nay. Nhưng đối với nhiều người, mạng xã hội ngày nay đã trở thành một “cứu cánh” khác cho họ.
Bạn có tin không, nhưng ngày nay có không ít người mắc phải hiện tượng FOMO, theo khảo sát thì gần 3/4 thanh niên thuộc thế hệ millennials cho biết họ đã từng trải qua hiện tượng này. Bạn đã bao giờ nghĩ điều gì thu hút chúng ta liên tục làm mới màn hình và tranh nhau tham gia mọi điểm nóng? Vì vậy, chúng ta rất vui khi vuốt màn hình, chúng ta có sợ thiếu thứ gì đó không?
Tại sao lại sợ bị bỏ lỡ?
Trên thực tế, chúng ta sợ bỏ lỡ nhiều khả năng hơn chứa trong cái “chưa biết”. Ta sợ bỏ lỡ những tin tức mới nhất và thú vị nhất, hoặc bỏ lỡ khả năng tương tác với mọi người. Điều này giống như trong quá trình trả lời cuộc gọi. Nếu có cuộc gọi mới đến, chúng ta không thể không tạm dừng cuộc gọi và chuyển sang cuộc gọi mới, vì thông tin trong cuộc gọi đó là không xác định.
Trong vòng bạn bè cũng vậy, tiềm thức chúng ta cảm thấy có thể bắt đầu từ một trạng thái hay một tin nhắn thì có thể gặp phải cơ hội việc làm, các đối tác, và để cuộc sống của tôisẽ trở nên tốt đẹp hơn bây giờ.
Dan Ariely, giáo sư tâm lý học tại Đại học Duke cho biết, mặt khác, FOMO cũng bắt nguồn từ sự hoảng loạn trong lòng chúng ta: lo sợ rằng chúng ta đã lựa chọn sai trong việc sắp xếp thời gian giải trí, điều này sẽ khiến cuộc sống của chúng ta kém đi màu sắc hơn những người khác.
Công nghệ đã tác động như thế nào đến hội chứng sợ bị bỏ lỡ?
“Khi công nghệ tiến lên phía trước, sẽ không có ai bị bỏ lại đằng sau” là câu slogan nổi tiếng trong cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0. Tuy nhiên, khi công nghệ càng phát triển, hội chứng FOMO ở người trẻ càng trầm trọng. Ai cũng sợ nghèo khổ. Người ta sợ chỉ cần bỏ điện thoại xuống, họ sẽ trở thành người tối cổ, không kịp cập nhập những thông tin mới nhất.
Những nỗi sợ ấy thôi thúc người trẻ gia nhập những trào lưu hot trên mạng, xem các bộ phim đang thịnh hành. Hay là, đặt bằng được những món ăn đang “hot”, đổ xô thử sức với những thứ ai cũng đang thực hiện dù chẳng thích thú hay hiểu gì về chúng
Ngoài nỗi sợ không cập nhật kịp mọi thông tin, mọi thứ, FOMO còn khiến giới trẻ có xu hướng ganh tị với những thành công của người khác và chăm chỉ khoe mẽ những điểm tốt đẹp của bản thân. Nó khiến cuộc sống của nhiều người trẻ trở nên “ảo”, hào nhoáng và giả tạo trên mạng xã hội qua những tấm ảnh sang chảnh, những món hàng hiệu đắt tiền, lời sáo rỗng… cho bằng bạn bằng bè.
Hiệu ứng FOMO trong đầu tư
Đối với những người có kinh nghiệm trong cộng đồng đầu tư, FOMO sinh động hơn. Bởi vì đầu tư là đầu tư cho tương lai, đầu tư không chắc chắn.
Mặc dù bạn có thể không biết giá trị của những gì bạn đang đầu tư. Nhưng bạn sợ bỏ lỡ nó. Có một câu nói trong cộng đồng đầu tư rằng tôi thà đầu tư sai còn hơn bỏ lỡ, đó là một tâm lý FOMO điển hình. Chính vì sự tồn tại của loại tâm lí này mà nhiều khoản đầu tư đã có biểu hiện chạy theo xu hướng.
Đến đầu năm 2018, đồng tiền kỹ thuật số blockchain khiến nhiều người sợ hãi khi bỏ lỡ chuyến tàu làm giàu này. Năm 2021, dường như cả thế giới dường như đổ xô vào chứng khoán, tiền ảo. Mặc dù có những người dù chưa kịp tìm hiểu kỹ càng, đã vội vàng “vào sàn” với suy nghĩ người ta giàu, mình cũng phải theo cho bằng được. Kết quả như thế nào thì chắc hẳn ai cũng đã biết…Họ đã đầu tư vào các loại tiền kỹ thuật số khác nhau. Không cần biết anh ta có hiểu hay không, anh ta sẽ mua nó trước, vì sợ rằng đồng tiền kỹ thuật số nào đã tăng giá gấp trăm lần trong một đêm, và cuối cùng cảm thấy bực mình vì anh ta đã không đầu tư.
Cách vượt qua FOMO xã hội
1. Nhận thức về điều này
Đầu tiên, hãy nhận thức về cảm giác này. Hãy dừng lại và thừa nhận rằng bạn có cảm giác bị “xã hội kiểm soát”. Hiểu rằng đây là cách phản ứng tự nhiên (mặc dù không mong muốn) trong một số tình huống nhất định (nghĩa là khi bạn cảm thấy rằng bạn sẽ bỏ lỡ điều gì đó quan trọng, bạn cảm thấy rằng bạn phải nói “có”).
2. Trung thực với bản thân và người khác
Trung thực là một trong những cách tốt nhất để đối phó với tình huống này. Đầu tiên, bạn phải thành thật với chính mình: nếu bạn nói “có”, bạn phải hiểu rằng bạn có thể sẽ tích lũy được rất nhiều thứ cho bản thân. Thứ hai, trung thực với người khác cũng rất quan trọng. Họ phải nhận ra rằng nếu bạn có nhiều việc phải làm cùng một lúc, bạn có thể không đáp ứng được 100% yêu cầu của họ.
3. Đưa ra quyết định nhanh chóng dựa trên tình huống
Do dự khi đưa ra quyết định là một trong những điều tồi tệ nhất. Miễn là một cái gì đó vẫn chưa được quyết định, nó đang lãng phí năng lượng não của bạn. Đây là lý do tại sao nếu bạn cảm thấy rằng bạn không thể nắm bắt cơ hội 100%, thì bạn cần phải nói “không” với nó càng sớm càng tốt.
Từ góc độ giao tiếp, hầu hết thông tin được tạo ra là vô ích, nó sẽ chỉ làm bạn tê liệt, chiếm thời gian cá nhân của bạn và khiến bạn lầm tưởng rằng bạn đang ở rất gần thế giới. Trên thực tế, cách tốt nhất để rút ngắn khoảng cách giữa mọi người là phân biệt được đâu là thông tin hợp lệ và đâu là thông tin vô bổ. Đồng thời, nỗ lực hết mình để thực hành và sáng tạo.
Kết luận
FOMO dựa trên giả định rằng cuộc sống thực của bạn tương đương với tài sản cố định của bạn và sẽ không bị bỏ sót. Như chúng ta đã biết, những giả định như vậy là sai. Bởi vì cuộc sống xảy ra khi bạn tùy chỉnh những thứ khác. Có lẽ điều quan trọng là liệu chúng ta có thể thực sự hài lòng với những gì chúng ta có trong thế giới thực hay không – khi chúng ta có thể làm được điều đó, thì đó sẽ là khởi đầu của việc thực sự không bị kiểm soát bởi thế giới ảo.
Xem thêm: Workaholic: Tản mạn về tâm lí của những kẻ nghiện công việc
